Tiểu đường thai kỳ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa

Tiểu đường thai kỳ là một trong những rối loạn chuyển hóa phổ biến nhất ở phụ nữ mang thai, thường xuất hiện vào tam cá nguyệt thứ hai hoặc ba. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ, mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sự phát triển của thai nhi. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa sẽ giúp mẹ bầu chủ động bảo vệ bản thân và em bé trong suốt thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ (GDM - Gestational Diabetes Mellitus) là tình trạng rối loạn chuyển hóa đường, đặc trưng bởi mức đường huyết tăng cao bất thường được phát hiện lần đầu trong thời kỳ mang thai. Hiện tượng này xảy ra khi các hormone từ nhau thai ngăn cản hoặc làm giảm tác dụng của insulin, dẫn đến kháng insulin và khiến glucose tích tụ trong máu thay vì được chuyển hóa thành năng lượng cho cơ thể.

Khác với tiểu đường type 1 và type 2, GDM chỉ xảy ra trong giai đoạn mang thai, thường được chẩn đoán vào tuần 24 - 28 của thai kỳ, thông qua xét nghiệm dung nạp glucose. Nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, đái tháo đường thai kỳ có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi, đồng thời làm tăng nguy cơ mẹ phát triển thành tiểu đường type 2 trong tương lai.

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn chuyển hóa đường, thường được phát hiện lần đầu trong thời kỳ mang thai

Nguyên nhân tiểu đường thai kỳ

Về nguyên nhân, đái tháo đường thai kỳ chủ yếu xuất phát từ sự thay đổi hormone trong thời kỳ mang thai. Khi nhau thai phát triển, nó tiết ra nhiều loại hormone giúp thai nhi lớn lên, nhưng đồng thời cũng làm giảm khả năng hoạt động của insulin trong cơ thể mẹ. Hiện tượng này được gọi là kháng insulin. Khi cơ thể không sản xuất đủ insulin để bù lại, lượng đường trong máu sẽ tăng cao, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Ngoài cơ chế trên, một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ, bao gồm:

1. Thừa cân béo phì

Mẹ bầu có cân nặng vượt chuẩn hoặc chỉ số BMI cao trước khi mang thai sẽ có nguy cơ kháng insulin cao hơn bình thường. Khi tình trạng kháng insulin xảy ra, cơ thể khó kiểm soát được lượng đường trong máu, từ đó dễ dẫn đến tiểu đường thai kỳ. Theo thống kê, phụ nữ thừa cân hoặc béo phì có khả năng mắc bệnh cao gấp 2 - 3 lần so với mẹ bầu có cân nặng hợp lý.

Bà bầu thừa cân có nguy cơ tiểu đường thai kỳ cao hơn bình thường

2. Tuổi mẹ trên 35

Phụ nữ mang thai ở độ tuổi từ 35 trở lên thường có nguy cơ cao mắc đái tháo đường thai kỳ. Nguyên nhân là do quá trình lão hóa tự nhiên khiến khả năng đáp ứng insulin của cơ thể suy giảm, đồng thời tỷ lệ mắc các bệnh chuyển hóa (tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu) cũng cao hơn. Bên cạnh đó, mang thai muộn còn làm tăng nguy cơ biến chứng sản khoa như tiền sản giật, sinh non hoặc thai to, do vậy mẹ bầu trên 35 tuổi cần được theo dõi sát sao đường huyết trong thai kỳ.

3. Tiền sử gia đình

Nếu trong gia đình có người thân như bố mẹ, anh chị em ruột mắc tiểu đường type 1, nguy cơ mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ sẽ cao hơn so với những người không có tiền sử này. Điều này xuất phát từ yếu tố di truyền kết hợp với môi trường sống và thói quen ăn uống.

Ở những phụ nữ có tiền sử gia đình liên quan bệnh tiểu đường, bác sĩ thường khuyến cáo tầm soát sớm ngay từ tam cá nguyệt đầu hoặc đầu tam cá nguyệt thứ hai, thay vì chờ đến tuần 24 - 28 như khuyến cáo chung.

4. Từng mắc tiểu đường thai kỳ

Nếu bạn đã từng được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ trong lần mang thai trước có nguy cơ tái phát lên tới 30 - 50% ở những lần mang thai tiếp theo. Nguy cơ này càng cao nếu mẹ bầu không thay đổi lối sống, duy trì cân nặng hợp lý hoặc có thêm các yếu tố nguy cơ khác như thừa cân, ít vận động.

Với nhóm đối tượng này, bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm tầm soát sớm ngay từ đầu thai kỳ, đồng thời theo dõi sát sao suốt quá trình mang thai để kịp thời kiểm soát đường huyết, hạn chế biến chứng cho cả mẹ và thai nhi.

5. Sinh con to hoặc thai lưu không rõ nguyên nhân

Những phụ nữ từng sinh con có cân nặng trên 4,1kg hoặc có tiền sử thai chết lưu không rõ nguyên nhân được xem là nhóm nguy cơ cao mắc tiểu đường thai kỳ ở những lần mang thai sau. Nguyên nhân là do tình trạng tăng đường huyết ở thai kỳ trước có thể đã ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi nhưng chưa được chẩn đoán.

Trong trường hợp này, bạn cần được tầm soát đái tháo đường thai kỳ sớm, kết hợp theo dõi sát sự phát triển của thai để phòng ngừa nguy cơ tái diễn. Việc kiểm soát cân nặng, chế độ ăn uống hợp lý và khám thai định kỳ đóng vai trò đặc biệt quan trọng.

6. Chế độ ăn uống và lối sống

Nếu bạn thường xuyên duy trì chế độ ăn nhiều tinh bột tinh chế, đồ ngọt, chất béo bão hòa nhưng lại ít rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và chất xơ sẽ dễ bị rối loạn dung nạp glucose. Thêm vào đó, lối sống ít vận động, ngồi nhiều hoặc hoàn toàn không tập luyện khiến cơ thể giảm “độ nhạy” với insulin, làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.

Mẹ bầu có chế độ ăn uống nhiều tinh bột tinh chế sẽ làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ

7. Hội chứng buồng trứng đa nang

Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) thường có tình trạng kháng insulin mạn tính ngay cả trước khi mang thai. Khi bước vào thai kỳ, sự thay đổi hormone càng làm rối loạn chuyển hóa đường trầm trọng hơn, khiến nguy cơ mắc bệnh tăng cao hơn hẳn so với phụ nữ bình thường.

Ngoài ra, PCOS còn liên quan đến thừa cân, rối loạn kinh nguyệt và khó mang thai - những yếu tố có thể góp phần gia tăng biến chứng trong thai kỳ. Do đó, với những mẹ bầu có PCOS, bác sĩ thường khuyến cáo tầm soát đái tháo đường thai kỳ sớm và theo dõi đường huyết chặt chẽ để giảm rủi ro cho cả mẹ và thai nhi.

Dấu hiệu nhận biết tiểu đường thai kỳ

Thực tế, không có dấu hiệu đặc trưng nào cho thấy chắc chắn mẹ bầu đã mắc bệnh. Phần lớn trường hợp chỉ được phát hiện thông qua xét nghiệm máu trong giai đoạn tuần 24 - 28 của thai kỳ. Tuy nhiên, ở một số phụ nữ, tình trạng tăng đường huyết có thể gây ra những biểu hiện sau:

1. Đi tiểu thường xuyên

Đây là một trong những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ thường gặp ở phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ. Khi lượng đường trong máu tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn để đào thải glucose dư thừa qua nước tiểu. Số lần đi tiểu tăng đáng kể, thậm chí bạn phải thức dậy nhiều lần đi tiểu vào ban đêm. Nếu tình trạng này đi kèm với khát nước quá mức hoặc mệt mỏi kéo dài, bạn nên đi khám sớm để được kiểm tra lượng đường trong máu.

2. Khát nước quá mức

Khi phải đi tiểu nhiều, cơ thể sẽ mất một lượng nước đáng kể. Điều này khiến bạn thường xuyên cảm thấy khát, dù đã uống nhiều nước trong ngày. Cảm giác khát nước quá mức có thể là dấu hiệu cảnh báo đường huyết đang ở mức cao bất thường.

Khát nước quá mức là một trong những dấu hiệu điển hình của đái tháo đường thai kỳ

3. Mệt mỏi

Lượng đường trong máu tăng cao nhưng không được sử dụng hiệu quả để tạo năng lượng sẽ khiến cơ thể rơi vào tình trạng thiếu năng lượng. Vì vậy, bạn thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thậm chí khó tập trung vào công việc hằng ngày.

4. Buồn nôn

Một số mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ có thể xuất hiện cảm giác buồn nôn hoặc nôn ói. Dấu hiệu này dễ nhầm lẫn với ốm nghén thông thường, nhưng nếu xảy ra kéo dài hoặc kèm theo khát nước và tiểu nhiều, bạn nên đi khám để được xét nghiệm đường huyết.

Ngoài những dấu hiệu điển hình kể trên, ở một số trường hợp còn có thể gặp mờ mắt thoáng qua, nhiễm trùng tiết niệu hoặc nấm âm đạo tái phát nhiều lần. Để tránh bỏ sót bệnh, bạn cần tuân thủ lịch khám thai định kỳ và thực hiện xét nghiệm sàng lọc đường huyết trong giai đoạn tuần 24 - 28. Đây là thời điểm vàng giúp phát hiện sớm đái tháo đường thai kỳ, từ đó có hướng theo dõi và kiểm soát kịp thời, bảo vệ an toàn cho cả mẹ và bé.

Bị tiểu đường thai kỳ có sao không?

Câu trả lời là có. Biến chứng tiểu đường thai kỳ có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi như sau:

1. Ảnh hưởng đến thai nhi

GDM nếu không được kiểm soát tốt có thể gây nhiều tác động tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi:

• Thai to (macrosomia): Lượng đường trong máu mẹ cao khiến thai nhi hấp thụ nhiều glucose hơn, dẫn đến cân nặng vượt mức. Điều này làm tăng nguy cơ sang chấn khi sinh thường và phải sinh mổ.
• Sinh non: Mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ dễ gặp biến chứng như đa ối hoặc tiền sản giật, dẫn đến nguy cơ sinh non cao hơn.
• Suy hô hấp: Trẻ có thể gặp hội chứng suy hô hấp do phổi chưa phát triển hoàn thiện, đặc biệt nếu sinh sớm.
• Đường huyết thấp (hạ đường huyết sơ sinh): Sau khi chào đời, lượng insulin cao trong cơ thể bé có thể gây tụt đường huyết, cần được theo dõi và xử trí kịp thời.
• Tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường type 2 trong tương lai: Trẻ sinh ra từ mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ cao mắc các rối loạn chuyển hóa khi trưởng thành.
• Thai chết lưu: Dù ít gặp, nhưng nếu đường huyết không được kiểm soát, nguy cơ thai lưu vẫn có thể xảy ra, đặc biệt ở giai đoạn cuối thai kỳ.

2. Ảnh hưởng đến mẹ bầu

Không chỉ gây ảnh hưởng đến thai nhi, bệnh còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe mẹ:

• Tiền sản giật và tăng huyết áp thai kỳ: Mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ mắc tiền sản giật cao hơn, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được theo dõi sát sao.
• Nguy cơ sinh mổ: Do thai to hoặc có biến chứng trong quá trình chuyển dạ, tỷ lệ sinh mổ ở nhóm mẹ bầu mắc đái tháo đường thai kỳ thường cao hơn.
• Tiểu đường trong tương lai: Phụ nữ từng bị tiểu đường thai kỳ có khoảng 20 - 50% khả năng tiến triển thành tiểu đường type 2 trong 5 - 10 năm sau sinh.

Đái tháo đường thai kỳ được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, bác sĩ sẽ dựa vào nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống được thực hiện trong thai kỳ, thường ở giai đoạn tuần 24 - 28. Với những mẹ bầu có yếu tố nguy cơ cao, việc tầm soát có thể được chỉ định sớm hơn.

Nghiệm pháp này thường được chỉ định khi mẹ bầu mang thai từ tuần thứ 24 - 28 của thai kỳ. Trước khi thực hiện, mẹ bầu cần nhịn ăn ít nhất 8 tiếng. Về quy trình thực hiện cụ thể như sau:

• Đo đường huyết lúc đói, lấy mẫu máu đầu tiên để xác định chỉ số cơ bản.
• Uống 75g glucose.
• Lấy máu kiểm tra sau 1 giờ và 2 giờ để đo đường huyết.

Nếu một trong các giá trị trở lên vượt ngưỡng cho phép, mẹ bầu sẽ được chẩn đoán mắc đái tháo đường thai kỳ. Ngoài ra, có thể sử dụng hướng tiếp cận 2 bước, tuy nhiên quy trình này yêu cầu sản phụ phải uống nước đường 2 lần và lấy máu nhiều lần hơn nên ít được áp dụng.

Xét nghiệm máu đo đường huyết lúc đói chẩn đoán tiểu đường thai kỳ

Khám tiểu đường thai kỳ bao nhiêu tiền?

Chi phí khám và xét nghiệm tiểu đường thai kỳ dao động tùy theo cơ sở y tế, loại xét nghiệm và gói dịch vụ mẹ bầu lựa chọn. Tại các bệnh viện công, chi phí xét nghiệm OGTT dao động 200.000 - 400.000 đồng. Ở bệnh viện tư, mức giá có thể cao hơn, từ 400.000 - 670.000 đồng, tùy theo dịch vụ đi kèm như HbA1c hoặc kiểm tra nước tiểu.

Việc thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ thường được khuyến khích ở tuần thai thứ 24 – 28, giúp phát hiện sớm tình trạng rối loạn đường huyết, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Mẹ bầu nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín, có bác sĩ sản khoa theo dõi để được tư vấn và hướng dẫn thực hiện đúng quy trình, đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Khám tiểu đường thai kỳ ở đâu?

Để đảm bảo kết quả chính xác và an toàn cho cả mẹ và bé, mẹ bầu nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín khi thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ. Một trong những địa chỉ được nhiều thai phụ tin tưởng hiện nay là Bệnh viện Đại học Phenikaa. Bệnh viện được trang bị hệ thống máy móc và thiết bị xét nghiệm hiện đại, giúp quy trình kiểm tra diễn ra nhanh chóng, an toàn và cho kết quả chính xác cao. Không gian khám thai được thiết kế thân thiện, thoải mái, giúp mẹ bầu yên tâm trong suốt quá trình thăm khám.

Tại đây, mẹ bầu sẽ được đội ngũ bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn cao trực tiếp thăm khám và tư vấn. Đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao sẽ phát hiện, chẩn đoán chính xác và tư vấn phương pháp quản lý tiểu đường thai kỳ phù hợp nhất với từng mẹ bầu.

Bệnh viện Đại học Phenikaa hội tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm thăm khám và tư vấn thai kỳ cho mẹ bầu

Hướng điều trị tiểu đường thai kỳ

Điều trị đái tháo đường thai kỳ cần kết hợp giữa việc thay đổi lối sống, theo dõi lượng đường trong máu và sử dụng thuốc (nếu cần). Dưới đây là thông tin chi tiết:

1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Lối sống và chế độ ăn uống là một trong những yếu tố then chốt giúp kiểm soát và điều trị đái tháo đường thai kỳ. Việc điều chỉnh hợp lý không chỉ giúp ổn định lượng đường trong máu mà còn đảm bảo dinh dưỡng cho sự phát triển của thai nhi.

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa chính, bạn nên chia thành 5 - 6 bữa nhỏ để tránh tăng đường huyết đột ngột.
• Lựa chọn tinh bột lành mạnh: Ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang, gạo lứt; hạn chế cơm trắng, bánh ngọt, nước ngọt có ga.
• Bổ sung protein và chất béo tốt: Từ cá, thịt nạc, trứng, sữa ít béo, dầu thực vật (dầu ô liu, dầu hạt cải).
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây ít đường: Vừa cung cấp vitamin, khoáng chất vừa hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, bạn nên hạn chế các loại nước ép, sinh tố hoa quả do chứa hàm lượng đường cao nhưng lại ít chất xơ.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý: Tăng cân theo khuyến nghị của bác sĩ sản khoa, tránh tăng cân quá nhanh.

Một chế độ ăn cân bằng kết hợp vận động hợp lý sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ biến chứng và hạn chế việc phải sử dụng thuốc trong thai kỳ.

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống là phương pháp điều trị hiệu quả

2. Luyện tập thể dục phù hợp

Bên cạnh chế độ ăn uống, hoạt động thể chất đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đái tháo đường thai kỳ. Vận động hợp lý giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, ổn định đường huyết và cải thiện sức khỏe tổng thể cho mẹ bầu.

• Đi bộ nhẹ nhàng là hình thức đơn giản, an toàn, có thể thực hiện hằng ngày khoảng 20–30 phút, tốt nhất nên thực hiện sau các bữa ăn lớn khoảng 15 phút.
• Yoga cho bà bầu giúp tăng cường độ dẻo dai, giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn máu.
• Bơi lội hoặc tập dưới nước, giúp giảm áp lực lên khớp, an toàn và hỗ trợ kiểm soát cân nặng.
• Bài tập thở và giãn cơ nhẹ thích hợp với mẹ bầu ít vận động trước đó.

3. Theo dõi lượng đường trong máu

Theo dõi đường huyết là bước quan trọng giúp mẹ bầu kiểm soát tốt đái tháo đường thai kỳ. Việc này giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả của chế độ ăn uống, luyện tập và đưa ra điều chỉnh kịp thời khi cần. Theo đó, mẹ bầu thường được hướng dẫn sử dụng máy đo đường huyết cá nhân tại nhà, thực hiện vào thời điểm buổi sáng (chưa ăn sáng) và sau bữa ăn 1 - 2 giờ để đánh giá sự biến động đường huyết sau ăn.

4. Sử dụng insulin khi cần thiết

Nếu chế độ ăn uống và tập luyện thể dục hàng ngày không đủ để đưa đường huyết về ngưỡng an toàn, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định tiêm insulin. Đây được xem là phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ khi thay đổi lối sống không đạt hiệu quả. Tiêm insulin không chỉ giúp ổn định đường huyết nhanh chóng và hiệu quả, mà còn được chứng minh là an toàn cho thai kỳ, vì insulin không qua nhau thai nên không gây ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Liều lượng và cách tiêm sẽ được bác sĩ cá nhân hóa dựa trên chỉ số đường huyết, cân nặng cũng như tình trạng sức khỏe của từng mẹ bầu.

Bên cạnh việc sử dụng insulin, ở một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ đường huyết đường uống. Tuy nhiên, nhóm thuốc này ít được dùng trong thai kỳ vì chưa có đủ bằng chứng an toàn tuyệt đối cho thai nhi.

Do vậy, việc lựa chọn phương pháp điều trị phải dựa trên tình trạng cụ thể của từng mẹ bầu, dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ Sản khoa hoặc Nội tiết. Mẹ bầu tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc để tránh biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.

5. Khám và theo dõi định kỳ

Đối với mẹ bầu mắc đái tháo đường thai kỳ, việc khám thai thường xuyên và theo dõi định kỳ có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

• Lịch khám dày hơn: Mẹ bầu sẽ được hẹn tái khám nhiều hơn so với thai kỳ bình thường để bác sĩ theo dõi sát tình trạng đường huyết, cân nặng, huyết áp nhằm phát hiện các dấu hiệu bất thường sớm.
• Theo dõi sự phát triển của thai nhi: Siêu âm định kỳ để đánh giá cân nặng thai, lượng nước ối, sự phát triển của nhau thai và các chỉ số sức khỏe của bé.
• Xét nghiệm bổ sung: Ngoài đo đường huyết, có thể thực hiện thêm xét nghiệm HbA1c, kiểm tra chức năng thận hoặc đánh giá nguy cơ tiền sản giật.
• Hướng dẫn chế độ sinh: Gần đến ngày dự sinh, bác sĩ sẽ tư vấn thời điểm và phương pháp sinh (sinh thường hay sinh mổ) dựa trên cân nặng của thai và tình trạng sức khỏe của mẹ.

Sau khi sinh, mẹ bầu cần được tái khám và làm xét nghiệm đường huyết sau 6 - 12 tuần để kiểm tra xem mức đường huyết đã trở lại bình thường chưa, đồng thời tầm soát nguy cơ phát triển thành tiểu đường type 2 trong tương lai.

Cách phòng tránh tiểu đường thai kỳ

Thực tế, hiện nay chưa có cách nào đảm bảo phòng tránh hoàn toàn đái tháo đường thai kỳ. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh ngay từ trước và trong thai kỳ.

1. Duy trì cân nặng hợp lý trước khi mang thai

Phụ nữ nên kiểm soát cân nặng trong ngưỡng BMI bình thường (18,5 - 24,9) trước khi có thai. Việc duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm nguy cơ kháng insulin, đồng thời hạn chế nhiều biến chứng sản khoa khác như tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật hoặc sinh con to.

Nếu đang thừa cân hoặc béo phì, bạn nên có kế hoạch giảm cân an toàn bằng cách kết hợp chế độ ăn lành mạnh và tập luyện đều đặn trước khi mang thai. Điều này không chỉ giúp phòng tránh tiểu đường thai kỳ, mà còn tạo nền tảng sức khỏe tốt để thai nhi phát triển toàn diện.

2. Chế độ ăn uống cân đối

Một chế độ ăn khoa học và hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ đái tháo đường thai kỳ. Mẹ bầu nên xây dựng thực đơn đa dạng, đầy đủ dưỡng chất nhưng vẫn kiểm soát được lượng đường huyết.

• Hạn chế tinh bột tinh chế và đường: Giảm cơm trắng, bánh kẹo ngọt, nước ngọt có ga, thay bằng gạo lứt, khoai lang, yến mạch.
• Tăng cường rau xanh và chất xơ: Giúp làm chậm quá trình hấp thu đường, ổn định đường huyết.
• Lựa chọn trái cây ít đường như táo, bưởi, cam, dâu tây, thay vì xoài chín, nhãn, vải.
• Bổ sung protein lành mạnh từ thịt nạc, cá, trứng, sữa ít béo, đậu và các loại hạt.
• Chia nhỏ bữa ăn: 5 - 6 bữa/ngày, thay vì 3 bữa chính để tránh đường huyết tăng đột ngột.
• Việc duy trì chế độ ăn cân đối không chỉ giúp kiểm soát cân nặng và đường huyết hiệu quả, mà còn cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

Mẹ bầu nên ăn uống lành mạnh theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để có thai kỳ khỏe mạnh

3. Tập luyện thể dục thường xuyên

Hoạt động thể chất là yếu tố quan trọng giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ. Vận động hợp lý còn hỗ trợ mẹ bầu kiểm soát cân nặng, tăng cường tuần hoàn máu và giảm căng thẳng trong thai kỳ.

• Duy trì ít nhất 150 phút/tuần với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga cho bà bầu, bơi lội hoặc đạp xe chậm.
• Chia nhỏ thời gian tập: Khoảng 20 -30 phút mỗi ngày sẽ mang lại hiệu quả ổn định hơn là tập dồn vào một buổi.
• Khởi động nhẹ nhàng và lắng nghe cơ thể: Ngừng tập ngay nếu có dấu hiệu bất thường như chóng mặt, đau bụng, khó thở hoặc ra máu âm đạo.
• Kết hợp vận động trong sinh hoạt hằng ngày như leo cầu thang, đi bộ sau bữa ăn, làm việc nhà nhẹ nhàng cũng giúp kiểm soát đường huyết.

4. Khám sức khỏe và tầm soát sớm

Khám sức khỏe trước khi mang thai và tầm soát sớm trong thai kỳ là biện pháp quan trọng giúp phát hiện sớm nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.

• Khám tiền thai: Phụ nữ có kế hoạch mang thai nên được kiểm tra sức khỏe tổng quát, đặc biệt là cân nặng, huyết áp, đường huyết và các bệnh lý nội tiết như hội chứng buồng trứng đa nang.
• Tầm soát sớm trong thai kỳ: Với những mẹ bầu có yếu tố nguy cơ cao (thừa cân, tuổi trên 35, tiền sử gia đình mắc tiểu đường…), bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm đường huyết ngay từ tam cá nguyệt đầu, thay vì chờ đến tuần 24 - 28 như khuyến cáo chung.
• Tuân thủ lịch khám thai định kỳ: Giúp bác sĩ theo dõi sự phát triển của thai nhi, đồng thời kịp thời phát hiện các biến chứng liên quan đến rối loạn đường huyết.

Thăm khám thai định kỳ là cách tốt nhất để theo dõi và phòng ngừa biến chứng tiểu đường thai kỳ

Kết luận

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn chuyển hóa phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc duy trì chế độ ăn uống khoa học, tập luyện đều đặn, theo dõi đường huyết và tái khám định kỳ sẽ giúp mẹ bầu giảm đáng kể nguy cơ biến chứng cho cả mẹ và bé.

Để đảm bảo thai kỳ an toàn, bạn nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín để được tầm soát, chẩn đoán và theo dõi sát sao. Tại Bệnh viện Đại học Phenikaa, bạn sẽ được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ Sản khoa giàu kinh nghiệm, cùng hệ thống xét nghiệm hiện đại, giúp kiểm soát tốt đái tháo đường thai kỳ và đồng hành trọn vẹn trong suốt hành trình mang thai. Bạn hãy đặt lịch khám ngay hôm nay tại Bệnh viện Đại học Phenikaa qua hotline 1900 886648 để được tư vấn miễn phí về tiểu đường thai kỳ cùng chuyên gia Sản khoa nhé!